Yang Berhormat Pehin Datu Lailaraja Mejar Jeneral (B) Dato Paduka Seri Awang Haji Halbi bin Haji Mohd Yussof, Menteri di Jabatan Perdana Menteri dan Menteri Pertahanan II, selaku Menteri yang bertanggungjawab bagi Tenaga kini berada di Busan, Republik Korea bagi menghadiri Majlis Kerjasama Ekonomi Asia-Pasifik ke-15 di Dewan Kerjasama Ekonomi Asia-Pasifik APEC APEC MeMM) yang berlangsung di Nurimaru APEC House pada 27 – 28 Ogos 2025. Yang Berhormat Menteri di Jabatan Perdana Menteri dan Menteri Pertahanan II diiringi oleh Yang Mulia Hajah Farida binti Dato Seri Paduka Haji Talib, Setiausaha Tetap (Tenaga) di Jabatan Perdana Menteri dan wakil dari Jabatan Tenaga di Jabatan Perdana Menteri.
Kerjasama Ekonomi Asia-Pasifik (APEC) ialah forum serantau yang ditubuhkan pada tahun 1989 dengan matlamat untuk menggalakkan pertumbuhan ekonomi yang mampan di rantau Asia-Pasifik melalui integrasi ekonomi yang lebih besar, kerjasama teknikal, dan perdagangan dan pelaburan bebas dan terbuka. Kerjasama tenaga adalah elemen utama agenda pelbagai hala APEC. Bersama-sama, ekonomi APEC membentuk lebih daripada 60% daripada penggunaan tenaga dunia, hampir separuh daripada semua perdagangan, dan KDNK. Republik Korea selaku Pengerusi APEC 2025, telahpun mempegerusikan APEC EMM kali ke-15 dengan tema “Mempercepatkan Tenaga Mampan, Mampu Mampu, Boleh Dipercayai, Selamat dan Inovatif untuk Masa Depan yang Sejahtera” dan sejajar dengan tema keseluruhan APEC 2025 “Membina Esok Mampan: Maju, Berinovasi”.
Mesyuarat tersebut membawakan tiga sesi tematik yang memberi tumpuan kepada keutamaan tenaga utama di rantau ini. Sesi pertama, “Peluasan Elektrik untuk Bekalan Stabil,” meneroka peranan sektor awam dan swasta dalam menggerakkan pelaburan strategik, membentuk strategi serantau, dan memajukan dasar dan inovasi teknologi untuk menyampaikan tenaga elektrik yang mampu milik, selamat dan pelbagai. Sesi kedua, “Memperkukuh Keselamatan dan Kebolehpercayaan Grid,” membincangkan pemodenan dan pengembangan infrastruktur penghantaran, menekankan penyelesaian grid pintar, fleksibiliti grid dipertingkatkan dan kerjasama merentas sempadan untuk menyokong daya tahan tenaga. Sesi terakhir, “Inovasi Tenaga Didorong Al,” menonjolkan potensi transformatif kecerdasan buatan dalam sistem tenaga, mempamerkan amalan terbaik, menangani cabaran penerimaan dan menggalakkan kerjasama serantau untuk mempercepatkan penggunaan Al merentas ekonomi APEC.
Pada majlis pembukaan Mesyuarat Menteri-Menteri Tenaga APEC kali ke-15, Negara Brunei Darussalam mengesahkan komitmennya terhadap peralihan tenaga yang adil dan inklusif sejajar dengan tema tahun ini. Dalam konteks Negara Brunei Darussalam, peralihan tenaga melangkaui penambahan tenaga boleh diperbaharu termasuklah integrasi minyak dan gas tradisional yang bertanggungjawab dan strategik dengan sumber tenaga yang lebih bersih untuk mengekalkan pertumbuhan ekonomi, melindungi keselamatan tenaga, dan memenuhi komitmen iklim. Pendekatan seimbang ini mencerminkan landskap tenaga Brunei yang unik dan keazamannya untuk beralih ke arah masa depan rendah karbon. Sebagai sebahagian daripada usaha ini, negara menyasarkan 30% bahagian boleh diperbaharui dalam jumlah kapasiti penjanaan kuasa menjelang 2035 dan pada masa sedang memajukan pembangunan projek fotovoltaik solar terbesarnya – loji 30MW yang dijadualkan siap menjelang 2026.
Yang Berhormat Menteri juga berpeluang menyumbang kepada perbincangan di bawah sesi tematik kedua, iaitu “Memperkukuh Keselamatan dan Kebolehpercayaan Grid”. Dalam ucapannya, Yang Berhormat Menteri menekankan bahawa grid kuasa yang moden, berdaya tahan dan fleksibel adalah asas kepada keselamatan tenaga dan peralihan tenaga yang berjaya. Yang Berhormat Pehin juga menekankan keperluan bagi meyelerasan dasar, peningkatan infrastruktur dan persekitaran yang membolehkan Private-Public Partnership untuk menangani cabaran seperti peningkatan permintaan, intermittency boleh diperbaharui dan sistem grid yang semakin tua. Negara Brunei Darussalam kini sedang meneroka Sistem Penyimpanan Tenaga Bateri (BESS) berskala utiliti untuk menyokong integrasi solar dan memenuhi sasaran 30% tenaga boleh diperbaharui dalam kapasiti kuasa terpasang menjelang 2035.
Yang Berhormat Menteri juga menekankan kepentingan kerjasama serantau melalui inisiatif seperti Grid Kuasa ASEAN, dengan menyatakan komitmen Brunei melalui projek interkoneksi Brunei-Sarawak. Beliau menegaskan semula peranan perkongsian awam-swasta, termasuk penggunaan solar dan inisiatif pemeteran bersih, dalam memajukan daya tahan tenaga nasional dan serantau. Campur tangan itu diakhiri dengan seruan untuk kerjasama yang lebih mendalam di seluruh ekonomi APEC untuk membina sistem elektrik yang selamat, mampan dan inklusif.
Pada acara sampingan di mesyuarat tersebut, Yang Berhormat Menteri juga berpeluang mengadakan sesi rangkaian ringkas dengan ketua delegasi lain dari ekonomi APEC, termasuklah Yang Amat Berbahagia Dato’ Sri Haji Fadillah Yusof, Timbalan Perdana Menteri Malaysia, yang juga Menteri Peralihan Tenaga dan Transformasi Air dan Tuan Yang Terutama Gan Siow Huang, Menteri Luar Negeri dan Menteri Perdagangan dan Industri, Republik Singapura. EMM APEC ke-15 juga mengesahkan Kenyataan Menteri Bersama sebagai sebahagian daripada penyampaian tahun ini. Mesyuarat Menteri Tenaga APEC seterusnya akan diadakan di Republik Rakyat China pada 2026.
